Hoogbegaafdheid
“Iedereen is een genie. Maar als een vis wordt beoordeeld op zijn vaardigheid om in bomen te klimmen, zal hij zichzelf zijn hele leven als een mislukkeling beschouwen.”
- Albert Einstein
Mijn expertise...
Als mama van een hoogbegaafde dochter en als verantwoordelijke van de meer- en hoogbegaafdenwerking in enkele schoolvestigingen heb ik de afgelopen jaren heel wat ervaring mogen opdoen met cognitief sterke kinderen. Ook in de praktijk mocht ik al meermaals kinderen en gezinnen begeleiden die te maken kregen met dit persoonlijkheidskenmerk. Jammer genoeg wordt het nog niet altijd herkent en is er nog regelmatig sprake van misdiagnoses.
De afgelopen jaren heb ik mezelf verdiept in dit onderwerp en heb er mijn expertise van gemaakt. Ik ondersteun dan ook graag gezinnen, scholen en leerkrachten met wat ik hierover heb ervaren en geleerd. Buiten een vaak 'anders denkend - brein' kunnen we hoogbegaafdheid ook kenmerken aan wat Tessa Kieboom het 'zijnsluik' noemt. Herken jij bij je kind regelmatig dominant/controlerend gedrag, legt je kind de lat heel hoog en haakt hij/zij daarom af of is het daarentegen juist nooit genoeg (vaste >< groeimindset)? Komen indrukken en gevoelens heel sterk binnen of stelt hij/zij vaak dingen in vraag?
Een hoogbegaafd kind heeft vaak een heel druk hoofd en het is dan ook de uitdaging om hem/haar meer in het lichaam te laten 'landen' om op die manier toch wat rust te kunnen ervaren. Ook op school vallen deze kinderen niet altijd op aangezien ze zich vaak heel snel aanpassen aan hun leeftijdsgenoten. Thuis kan er dan al wel eens sprake zijn van explosieve/implosieve ontladingen die niet altijd even gemakkelijk zijn om op te vangen.
Naast de kinder- en jongerentherapie en de meer- en hoogbegaafdenwerking, begeleid ik ook graag gezinnen binnen dit thema. want ik weet als geen ander hoe moeilijk dit soms is als ouder en binnen je gezin.
Daarnaast organiseren mijn collega en ik ook regelmatig groeikampen voor meer- en hoogbegaafde kinderen omdat we ze echt zien sprankelen wanneer ze ontwikkelingsgelijken mogen ontmoeten. Alle muren mogen dan even afgebroken worden om die dagen volledig zichzelf te kunnen zijn en hun geest te vervullen met alles wat nodig is. Meer info over deze groeikampen vind je bij Sprankelatelier.
Kenmerken
Wat zijn kenmerken van hoogbegaafdheid? 'Dé hoogbegaafde' bestaat niet en is ook niet met een lijstje kenmerken af te vinken. Bij kenmerken van hoogbegaafdheid denken we in eerste instantie aan snelle, complexe denkers en kinderen met een hoog IQ. Maar bij hoogbegaafdheid hoort ook overspoeld raken door prikkels. En je noodgedwongen aanpassen, omdat het lijkt alsof je echte IK niet past binnen de sociale normen. Je denkt, voelt en leert anders dan anderen.
Onderstaande kenmerken komen in veel gevallen voor bij hoogbegaafde kinderen. Echter beschikken niet alle kinderen over al deze eigenschappen. De aanleg, opvoeding en omgeving zorgt er mede voor hoe en in welke mate de verschillende kenmerken tot uiting komen.
Persoonlijkheidseigenschappen
- past zich aan of verandert in andere omgevingen, zoals bijvoorbeeld vrienden, school
- heeft eigen 'andere' talenten
- snel overprikkeld
- faalangstig
- is hooggevoelig
- is competitief
- op jonge leeftijd al 'anders' dan leeftijdsgenoten
- sterke eigen wil
- gaat in discussie
- emoties wisselen elkaar snel af
- heeft vaak een 'vol' hoofd
- heeft een overvloed aan ideeën
- beleeft alles intens
- groot rechtvaardigheidsgevoel
- heeft veel energie (of op den duur juist weinig)
- scant' personen
- vaart wel bij benadering vanuit gelijkwaardigheid
- perfectionistisch ingesteld
Leereigenschappen
- denkt creatief, niet van A naar B
- verwondert zich
- kennis wordt opgeslurpt als een spons
- geniet van creëren
- leert door te ontdekken
- leert snel verbanden te zien
- motivatie voor school gaat niet vanzelf
- wordt snel afgeleid
- legt de lat hoog
- risico op onderpresteren - het niet kunnen waarmaken van talenten omwille van uiteenlopende redenen
- hecht waarde aan eigen vrijheid en ruimte binnen leren
- is al vroeg in staat tot (zelf)reflectie
Bron: Gerven, E. van (red.) (2011)